Read the article in English.

Het filmmuziekfestival (FMF) in de Poolse stad Krakau is een festival dat ik al sinds 2011 bezoek en waar ik sinds 2017 al verslagen over schrijf en het is nog altij het grootste filmmuziekfestival ter wereld. Zelfs Hollywood heeft niet iets als een festival met concerten en panels over meerdere dagen zoals het FMF dat heeft. Voor deze editie werden we zelfs getrakteerd op het grootste aantal concerten dat we ooit hebben gehad: maar liefst negen concerten verdeeld over zes dagen.

De vorige FMFs heb ik in meerdere artikelen over het festival geschreven, maar sinds het laatste FMF verslag ben ik in plaats daarvan begonnen om alles over een festival in één verslag te schrijven. Het geeft een goed overzicht van waar een festival over gaat en het duurt niet nog maanden nadat het festival al is afgelopen, dat er nog steeds artikelen erover verschijnen. In dit verslag zal ik proberen een duidelijke samenvatting te geven van elk concert, je te vertellen over de panels en de ontmoetingen met componisten, je te teasen over de interviews die ik heb gedaan en ik zal dit lange artikel afsluiten met mijn conclusie. Ga lekker zitten, ontspan en lees dit lekker door. Geloof me, als je van filmmuziek houdt, wil je meer weten over dit filmmuziekfestival.

De concerten

Negen concerten verdeeld over zes dagen betekent natuurlijk dat sommige dagen meer dan één concert hadden. De concerten waren verdeeld over vier locaties in de stad. Sommigen van hen bevonden zich in de enorme sportarena Tauron Arena, die plaats biedt aan meer dan tienduizend man, anderen in het kleinere ICE Congress Center, dat ook het hoofdkwartier is van de KBF, de organisatie die dit soort festivals in Krakau organiseert. ICE is vooral geschikt voor de minder grote concerten en met zijn akoestiek klinkt het beter voor een symfonisch orkest. De andere twee locaties, die ik in de concertoverzichten zelf zal noemen, waren zeer geschikt voor hun specifieke concerten.

14 mei: Cinema Chorale

Met dit concert wilde het festival iets nieuws proberen. In de prachtige Church of St. Catherine of Alexandria konden we alleen muziek beluisteren die door een koor, een sopraan of een orgel werd uitgevoerd. Het programma bestond uit allerlei stukken die gebruikt zijn in films of series, waarvan sommige originele koorstukken zijn en andere  juist zijn gearrangeerd voor koor. Er was ook een lied, getiteld “My Heart’s in the Highlands”, met alleen een orgel en een sopraan, geschreven door Arvo Pärt, wat zo prachtig was in deze oude kerk.

Er waren ook stukken van Bruno Coulais’ muziek uit The Chorus. Het was de bedoeling dat de componist aanwezig zou zijn, maar helaas ging dat niet door. Gelukkig was Don Davis wel aanwezig voor zijn koraal uit Behind Enemy Lines. Componist en producent Mikael Carlsson zat ook in het publiek. Hij hadeen paar stukken op het programma gearrangeerd en daarnaast was hij de algehele producent van dit concert. Hoewel zijn koorversie van het thema uit Band of Brothers mij kippenvel gaf, was mijn favoriete stuk van de avond het “Agnus Dei” van Samuel Barber. Ik had de hoop om dit koorarrangement van “Adagio for Strings”, dat gebruikt wordt in de film The Scarlet Letter, eens live in een kerk te mogen horen en het FMF, met de hulp van Carlsson, maakte dat mogelijk. Dit type concert werd voor het eerst gehouden, maar ik hoop dat het festival een dergelijk concert op het programma laat staan. Het is zeker de moeite waard om er een bij te wonen.

15 mei: Bram Stoker’s Dracula live in Concert

Dit concert bestond uit een vertoning van de film Bram Stoker’s Dracula met daarbij live de muziek van de helaas overleden componist Wojciech Kilar en gedirigeerd door Don Davis. Het concert zag er op het eerste gezicht niet heel bijzonder uit, maar er zat een behoorlijk verhaal achter om dit concert mogelijk te maken: op het festival werd ons verteld dat Kilar een paar jaar geleden de vraag werd gesteld of het mogelijk zou zijn om de film met live muziek uit te voeren en hij zei dat het onmogelijk zou zijn. Het FMF heeft samen met partnerfestival Fimucité veel moeite gedaan om dit “onmogelijke” concert tegen alle verwachtingen in toch te realiseren.

De Deense arrangeur van Poolse afkomst Thomas Bryła kreeg zo’n 330 vellen handgeschreven muziek van Kilar tot zijn beschikking en zijn taak was om elke seconde van de filmmuziek te vergelijken met de noten op een van deze vellen, aangezien de originele opnames zwaar waren opgeknipt en op allerlei verschillende plaatsen in de film gebruikt werden. Bryla was in staat om nieuwe bladmuziek te maken voor alle muzikanten en koorleden om de muziek van de film live te kunnen spelen. Het resultaat van deze wereldpremière was verbluffend. Ik had de film nog nooit gezien, maar ik ken de muziek en het was een genoegen om deze eindelijk te kunnen matchen met de beelden. Voor de aftiteling werd het lied, oorspronkelijk gezongen door Annie Lennox, uitgevoerd door Agata Kulis, met steun van het orkest en het koor.

Dit concert was een prestatie. De samenwerking tussen het FMF en Fimucité bracht de film met muziek weer tot leven. Als je nieuwsgierig bent naar deze film, deze wordt ook vertoond tijdens Fimucité op Tenerife op 28 september. Ik hoop dat dit concert nu ook beschikbaar komt op andere plaatsen in de wereld.

16 mei: Scoring4Polish Directors

Dit is een concert in het teken van muziek geschreven voor films en tv-series gedaan door Poolse regisseurs. Elke editie van de ‘Scoring4Polish Directors’ heeft een Poolse regisseur als speciale gast. In voorgaande jaren waren dit Andrzej Wajda, Roman Polański en Agnieszka Holland en dit jaar was de eer aan Krzysztof Zanussi.

In de eerste helft konden we luisteren naar muziek uit de films van de speciale gast. Zanussi werkte decennialang samen met Kilar en uit hun grote muziekbibliotheek werden twee suites gearrangeerd door Nikiforos Chrysoloras, met muziek uit films als The Illumination, A Woman’s Decision, Black Sun en Foreign Body. Uit deze laatste film werd nog een stuk gespeeld met zang door de Poolse zangeres Kasia Moś, die ook de dochter is van Marek Moś, de dirigent van deze avond. Naast Kilar’s muziek waren er ook twee stukken uit de film Ether, waarmee de eerste helft zowel begon als eindigde. Het eerste stuk was een prachtig pianostuk “Humoresque”, een solo pianostuk gespeeld en gecomponeerd door Michał Miodek en het laatste nummer voor de pauze was een wals met de zeer handige naam “Vals”.

In het begin van de tweede helft kwamen er slechts drie nieuwe muzikanten op het podium, die vier jazz-achtige stukken op de banjo, drums en piano speelden en waar in sommige nummers ook gezongen werd. Met deze nummers werd het duidelijk dat we de rest van de avond naar ander muziek gingen luisteren. Na een suite, wederom met het gehele orkest, met muziek van Antoni Komasa-Łazarkiewicz uit de film Mr. Jones, werd de winnaar van de FMF Young Talent Award bekend gemaakt. De winnaar was de jonge Poolse componist Hubert Walkowski, die met alleen snaren en piano de prachtige muziek voor een scène uit de film Spoor heeft geschreven.

Deze editie van het FMF introduceerde ook de Polish Composer of the Year- prijs voor de beste Poolse soundtrack van het afgelopen jaar, die door Bartosz Chajdecki gewonnen werd voor de tv-serie Kruk. Szepty słychać po zmroku. Naast het winnen van de prijs had hij ook de eer om het concert af te sluiten met twee suites. Behalve een suite uit de winnende tv-serie was er ook een suite uit de serie Ziuk. Młody Piłsudski dievoor mij het hoogtepunt van de avond was, met drie zangeressen en een band die het orkest ondersteunden bij het maken van dit rockachtige klinkende stuk.

De ‘Scoring4Polish Directors’-concerten zijn zeer leerzaam voor mij. Als een niet-Pool is bijna alle muziek mij onbekend, waardoor deze concerten een geweldige manier zijn om kennis te maken met nieuwe filmmuziek. Helaas, zoals tijdens het concert vermeld, wordt Poolse filmmuziek zelden meer gepubliceerd, waardoor het voor mij onmogelijk is om de geweldige muziek die ik deze avond gehoord heb te kopen en te beluisteren en dat maakt mij verdrietig. Muziek zoals we deze avond gehoord hebben moet te beluisteren zijn en niet alleen in de film of tijdens een concert zoals dit.

17 mei: Disney in Concert: The Magic of Music

Elke editie zijn er grote concerten in de Tauron Arena en dit concert was het eerste van dit jaar. Het had ook weer een Disney-thema. Vorig jaar konden we onder leiding van Erik Ochsner een vertoning van de live-action versie van The Beauty and the Beast meemaken. Voor deze editie keerde hij terug om het FMF Youth Orchestra te dirigeren, dat hiervoor alleen nog maar in kleinere zalen had gespeeld en nu hun eerste arena ervaring kreeg.

Op het programma stonden allerlei bekende liederen uit Disney animatiefilms, gezongen door bekende Poolse zangers samen met beelden uit de film op een groot scherm. Dit concert was vooral gericht op de kinderen en hun ouders. Dat betekende ook dat alle liedjes in het Pools waren, wat ik helemaal niet erg vond want het orkest heeft de muziek heel goed uitgevoerd en de meeste Poolse zangers hebben goed hun best gedaan.

Tijdens het concert had de organisatie ook aandacht voor kinderen die helaas niet kunnen horen. Tijdens Moana stonden er dove kinderen op het podium, die om de beurt met handgebaren een zin uit het liedje deden. Toen ze klaar waren, mochten we niet applaudisseren, omdat ze dat toch niet konden horen, maar we moesten allemaal zwaaien en het is een hele eer om meer dan tienduizend man dat te zien doen voor je optreden.

Naast de liedjes en de beelden was er ook ruimte voor speciale effecten. Tijdens “Let it Go” uit Frozen, gezongen door de zangeres die ook de originele Poolse opname heeft ingezongen, veranderde het podium door mistmachines in een besneeuwd veld terwijl de glitters uit het plafond vielen en voor “Colors of the Wind” uit Pocahontas vielen er bladeren. Tijdens het laatste nummeruit Lion King werd er vuurwerk ontstoken en vielen er kleine hartjes van bovenaf voor de kinderen om op te vangen.

Tot mijn vreugde dirigeerde Monika Bachowska ook haar eigen orkest, wat ze maandenlang heeft voorbereid, voor een aantal liedjes. Ochsner deed uitstekend werk met het orkest, maar ik was ook blij om te zien dat Bachowska op het podium ook erkend werd voor al het harde werk dat ze had verricht.

Toen ik de aankondiging zag dat het FMF Youth Orchestra in de grote arena mocht spelen, was ik behoorlijk verbaasd, maar ik was er ook van overtuigd dat het zou lukken, omdat ik al een aantal jaren hun concerten heb meegemaakt. Ik hoop dat veel mensen tevreden naar huis zijn gegaan: de kinderen, hun ouders, de zangers, de muzikanten, de dirigenten en alle andere mensen die dit concert hebben bijgewoond.

17 mei: Birdman Live in Concert

Ik had veel over de film en de muziek van Birdman gehoord, omdat het een verre van traditionele film is. In plaats van dat de muziek in een studio op traditionele wijze is geschreven, was de filmmuziek een improvisatie op een drumstel door Antonio Sánchez. Voor dit concert was er slechts een drumstel aan de zijkant van het grote podium met een extra monitor voor Sánchez om de film te zien.

De film was erg interessant en raar en ook de cinematografie was erg goed verzorgd. Het gedrum van Sánchez terwijl de film speelde voegde een extra laagje gaafheid toe aan de hele ervaring. De film heeft ook veel momenten zonder muziek en soms werd er muziek van een derde partij afgespeeld op de geluidsband. Sánchez kon soms meer dan tien minuten op een stoel naast het podium zitten. Hij haalde de verloren tijd in met de toegift, want toen de film na de aftiteling al geëindigd was, bleef hij nog geruime tijd drummen – en beëindigde daarmee een van de vreemdste en unieke concerten die ik ooit heb bijgewoond.

18 mei: The Magic and Majesty of Alexandre Desplat

Toen de gasten en de concerten werden aangekondigd voor dit festival, keek ik, als ik eerlijk ben, het meeste uit naar dit concert. Een avond met de muziek van Alexandre Desplat, met hem ook als dirigent, zou gewoonweg prachtig moeten zijn. Ik hoopte ook dat de muziek zonder enige versterking gespeeld zou worden en ook zonder een scherm wat je zou kunnen afleiden en alles kwam gelukkig zo uit.

Op het programma stonden suites van zijn filmmuziek, met als uitzondering “Pelléas et Mélisande”, een concerto voor fluit en orkest. Het was heel leuk om te zien dat fluitist Jean Ferrandis met één hand verder kon spelen, terwijl hij met de andere de bladzijde omsloeg. Terwijl hij er toch was, kon hij ook de solo van Girl with a Pearl Earring spelen.

De andere suites waren ook geweldig. Ik was zelfs een beetje bedroefd toen de suite uit Imitation Game korter was dan ik had gehoopt. Toen Alexandre Desplat na de pauze terugkwam, was er een microfoon aan zijn gezicht bevestigd en ik was heel benieuwd wat voor soort toespraak hij zou geven, maar het eindresultaat was nog beter: hij gebruikte het om de prachtige solo uit The Shape of Water te fluiten terwijl hij het orkest dirigeren.

Dit waren slechts enkele hoogtepunten van dit geweldige concert. Elke suite was voor mij een mooie ervaring. Natuurlijk werden we ook getrakteerd op toegiften. Er werden vijf stoelen en muziekstandaards op het podium gebracht voor vijf gitaristen om de muziek van The Grand Budapest Hotel te spelen en daarna sloten ze de avond samen af met een stuk uit Venus of Fur.

Aan al mijn verwachtingen voor dit concert werd voldaan. Het was gewoon een geweldige ervaring en een voorrecht om een concert als dit te mogen meemaken. Naast de prachtige muziek was Desplat ook grappig en in staat om het publiek ook op een andere manier te vermaken dan alleen met zijn muziek. Desplat doet dit soort concerten vaker. Als er een dicht bij je in de buurt is, moet je zeker even kijken of je er naar toe kan gaan.

18 mei: Dance2Cinema: Tarantino Unchained

Het volgende concert, een andere samenwerking tussen het FMF en Fimucité, was gelijk na het concert van Desplat en het was slechts drie verdiepingen hoger in hetzelfde gebouw. De Pop Culture Band is een groep muzikanten uit Tenerife, die tijdens verschillende edities van het Spaanse festival een aantal filmmuziekprojecten hebben gedaan. Een van deze shows heet “Tarantino Unchained”, waar ze muziek uit de Quentin Tarantino- films spelen. Blijkbaar was dit een groot succes, want ze zijn gevraagd om hetzelfde programma nogmaals in Krakau doen, maar dit keer met twee Poolse zangers.

Het was een hele leuke ervaring om al die liedjes te horen die ik zo goed ken. Een van mijn favoriete nummers naast “Misirlou” is “Battle without Honor or Humanity” uit Kill Bill: Part 1. Ik heb altijd al een zwak voor dit nummer gehad en om het live te horen was gewoon fantastisch.

19 mei: Cinematic Piano: Quai de Scènes a show by Solrey

Latere edities van het FMF hebben een kleiner, meer privé, soort concert met een focus op de piano. Dit jaar was het aan Alexandre Desplat’s vrouw Dominique “Solrey” Lemonnier om ons te vermaken met prachtige kamermuziek gebaseerd op Desplat’s repertoire. De muziek werd voornamelijk gespeeld door het door haar opgerichte Traffic Quintet, met twee violen, een altviool, een cello en een contrabas, samen met Alain Planès op piano en soms Alexandre Desplat op zijn fluiten of het klokkenspel. Desplat’s muziek werd geïntegreerd in lange suites die Solrey zelf dirigeerde. Naast de muziek waren ook beelden van groot belang, die ons scènes lieten zien uit Parijs, zoals bijvoorbeeld de Seine, maar ook van de Notre Dame in volle glorie en later helaas in een vuurzee.

Ik ben tijdens mijn vele bezoeken aan deze prachtige stad op verschillende locaties in Krakau geweest, maar nog nooit in het Słowacki Theater, een heel oud en klein theater, dat perfect was voor een intiem concert als dit.

19 mei: FMF Gala: The Glamorous Show

Het hoofdgala was anders voor deze editie. De afgelopen jaren waren er veel speciale gasten uitgenodigd, maar voor deze editie was Craig Armstrong de enige. De aankondiging voor dit concert beloofde een avond met liedjes, dans en Armstrong’s muziek. Persoonlijk had ik mijn twijfels of de organisatie met deze aankondiging de grote arena zou kunnen vullen, maar gelukkig vergiste ik me.

Op het programma stonden enkele van Armstrong’s prachtige instrumentale suites uit Moulin Rouge, The Great Gatsby, Romeo+Juliet en Love Actually. Voor de laatste twee was hij zelf op het podium om piano te spelen. Vooral Love Actually, met zijn verbazingwekkende thema’s, was een voorrecht om daar getuige van te zijn. Nadat hij klaar was met spelen, ontving hij de Kilar Award voor zijn prestaties in de filmmuziekwereld.

Craig Armstrong was niet de enige prijswinnaar van die avond. Elk jaar reikt de organisatie ook de FMF Ambassador Award uit, die dit jaar werd gewonnen door publicist Ray Costa. Hij was er heel blij mee, want toen hij de prijs ontving hield hij deze hoog in de lucht met een enorme grijns.

De rest van het concert, was, zoals de aankondiging al aangaf, gevuld met zang en dans. Er werden veel nummers uitgevoerd, die gebruikt zijn in Moulin Rouge, Romeo + Juliet en The Great Gatsby. Terwijl het orkest, met extra muzikanten voor gitaren, toetsen en drums, de muziek uitvoerde, zongen Poolse beroemdheden de liedjes samen met zes dansers, die in allerlei kostuums om hen heen zwierden, waardoor een spectaculaire show ontstond. De show eindigde met een explosie van gouden glitters en linten die de eerste tien rijen vooraan bedekten. Zelfs de camera op een grote kraan was volledig bedekt met linten.

Ik vind het een gedurfde stap om een gala in de arena te houden met slechts één componist, maar het showelement trok veel mensen aan, waardoor het een behoorlijk succes werd. De beste manier om deze avond te beschrijven is dat het een zeer vermakelijke avond was met een hoge productiekwaliteit. Ik zie de nummers echter niet echt als filmmuziek, maar nadat ik Craig Armstrong achter de piano zijn eigen muziek had horen spelen, was het voor mij het bijwonen van dit concert zeker waard.

Meet and Greets

Naast dat de componisten en eregasten de concerten bijwonen, zijn ze ook beschikbaar voor een ontmoeting met hun fans tijdens het festival. Veel van de Poolse componisten zaten in een panel om over hun ervaringen te praten en daarna waren de meeste van hen beschikbaar voor een foto of een handtekening.

Ik was niet aanwezig bij de meet and greet van Antonio Sanchez, vanwege andere verplichtingen op dat tijdstip, maar ik zag wel foto’s waarop hij met gekruiste benen op de vloer van het podium zat te praten met het publiek. Toen ik die foto zag, vond ik het jammer dat ik niet aanwezig kon zijn.

Craig Armstrong had zijn meet and greet in de zaal waar alle panels waren en waar hij en Simon Greenaway een aangenaam gesprek hadden over alle aspecten van zijn muzikale carrière. Daarna trok hij zich terug in een klein kamertje, waar hij allerlei voorwerpen signeerde voor de mensen die buiten de kamer in de rij stonden.

Alexandre Desplat had een ontmoeting tussen de repetities van zijn concert door. Hij en Magda Miśka-Jackowska zaten op twee stoelen in het midden van het podium, gevuld met lege stoelen van de orkestleden en hun muziekstandaarden. Na afloop van de bijeenkomst snelden velen naar voren voor een handtekening. Het leek er bijna op dat hij na een of twee handtekeningen zou vertrekken, maar gelukkig kreeg iedereen in de zaal die er een wilde er een.

Panels

Panels zijn erg belangrijk op dit festival. Niet alleen voor liefhebbers van filmmuziek die meer willen weten over het genre, maar ook voor aspirant-componisten die meer willen leren van mensen in de industrie met meer kennis over een bepaald onderwerp. Dit jaar heb ik niet veel panels kunnen bijwonen vanwege andere afspraken, maar de panels die ik heb bezocht waren interessant. Ik vond vooral het panel over hoe het Dracula-concert tot stand is gekomen erg interessant. Er was ook een panel dat gehost werd door Magda Miśka-Jackowska en de Nederlandse componist Matthijs Kieboom over het leven van de filmmuziek na de film, met standpunten van een dirigent, festivalorganisator, componist en een verslaggever, wat voor mij als recensent en verslaggever heel interessant is.

Sommige panels waren in het Engels en andere in het Pools, maar er was altijd een koptelefoon tot je beschikking, die je kon gebruiken om te luisteren naar vertalers die de woorden vertalen naar de taal die niet in het panel gesproken werd. De interessante onderwerpen, onafhankelijk van de taal, maakten elk panel de moeite waard om te bezoeken als je meer wilt weten over filmmuziek.

Interviews

Als je mediatoegang tot het festival hebt, is er kans op geweldige interviews met de aanwezige gasten. Een groot deel van de interviews op deze site zijn van het FMF en voor deze editie heb ik Bartosz Chajdecki, Craig Armstrong en Don Davis kunnen interviewen. Deze interviews kun je de komende maanden op deze site verwachten.

Conclusie

Ik heb eerlijk gezegd het gevoel dat ik voor elke editie van het festival dezelfde conclusie kan schrijven. Ik ben er negen keer geweest en in deze jaren heb ik veel vrienden gemaakt en veel mensen uit de industrie ontmoet. Het is een festival waar ik me zeer welkom voel, waar ik kan luisteren naar geweldige filmmuziekconcerten, bekende filmmuziekcomponisten kan ontmoeten en waar ik een kijkje kan nemen in de creatieve geesten van de mensen in de filmmuziekindustrie. Daarnaast kan ik samen met andere filmmuziekliefhebbers een drankje drinken op de markt in de zon of lekker Pools eten in een van de vele restaurants in de stad. Er zijn ook een heleboel toeristische attracties die je kunt gaan bezoeken:  Er is het kasteel, het oude Joodse gedeelte van de stad en de zoutmijnen. Met andere woorden, dit festival is een prachtig evenement met veel filmmuziek in een stad die het bezoeken waard is. De volgende editie wordt mijn tienjarig jubileum, misschien wil je dat ook met mij vieren.

Foto’s

Hier is een overzicht van onze foto’s van dit festival.