Concerten die geheel gewijd zijn aan filmmuziek zijn nog steeds zeldzaam in Nederland, maar ik heb de indruk dat ze de laatste tijd meer aandacht krijgen: de jaarlijkse Avond van de Filmmuziek verhuist naar een grotere zaal en alle Star Wars en Potter films die worden getoond samen met een orkest verkopen vaak uit. Toch was ik verrast toen er een Star Wars-concert werd aangekondigd in mijn eigen woonplaats. Er waren twee dingen die mij gelijk opvielen. Het eerste was dat het in ons theater zou worden gehouden en niet in onze concertzaal, en ten tweede zou het worden uitgevoerd door een Oost-Europees orkest en koor, in plaats van een orkest uit eigen land. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en, met het concert op fietsafstand van mijn huis, besloot ik om deze bij te wonen.
Vanaf het begin van het concert wist ik dat het anders zou zijn dan veel soortgelijke evenementen die ik heb bijgewoond. Meestal maakt de concertmeester tijd voor alle muzikanten om hun instrument af te stemmen, maar op deze avond begon dirigent Raymond Janssen meteen de muziek van Spider-Man te dirigeren nadat hij het podium was opgekomen. De eerste helft, die in het programma als een ‘pre-show’ werd bestempeld, bevatte allerlei populaire filmmuziekstukken, voornamelijk van John Williams en Hans Zimmer. Het stuk uit Gladiator bestond uit twee delen: eerst een suite met muziek uit de film gevolgd door het nummer “Now We Are Free” met het koor dat de tekst zong. “Dry Your Tears, Africa” uit Amistad was in combinatie met het koor zeer aangenaam om naar te luisteren. Wanneer Schindler’s List wordt gespeeld, is het meestal de concertmeester die de eervolle taak krijgt om de vioolsolo te spelen en op dit concert was dat geen uitzondering. Als tubaspeler, moet ik zeggen dat ik op een geweldige solo in JAWS hoopte van mijn mede tubaspeler, maar helaas werd de solo in plaats hiervan door de hoornist gedaan. Voor Game of Thrones deden alle cello-spelers mee aan de solo van het hoofdthema, wat een zeer goede oplossing is omdat het de melodie beter laat horen. Ook zong het koor tijdens dit nummer en dat voegde een extra laag aan dit mooie stuk toe.
Na de pauze was het tijd om eer aan de titel van dit concert te doen door muziek uit de Star Wars-films te spelen. Voor dit concert was ik al door vrienden, die eerder in deze tour naar dit concert gingen, geïnformeerd van wat er stond te gebeuren. Zoals je misschien wel weet, bevat de muziek voor de drie oudste films geen koor. Daarom was het voor veel mensen in de zaal een verrassing toen het koor over “The Imperial March” zong, wat zeker niet in het origineel voorkomt. Het was niet het enige stuk waar een koorpartij aan was toegevoegd, ook in “Mina Theme”, “Throne Room and Finale”, “The Flag Parade” en “Across the Stars”, kon je het horen zingen. Voor de tweede Star Wars-trilogie heeft componist John Williams wel stukken voor een koor geschreven, die ook in dit concert werden uitgevoerd. Zowel “Duel of the Fates” als “Battle of Heroes” waren gewoon een genot om zoals ze bedoeld zijn te horen – met een koor. De andere Star Wars-stukken werden ook bewonderenswaardig goed gespeeld. Het zag er echt naar uit dat de muzikanten ze zich op het podium vermaakten tijdens het spelen. Vooral in “Cantina Band” werd hun plezier goed zichtbaar, omdat je de glimlach op hun gezichten kon zien terwijl ze aan het spelen waren. Dit stuk was gearrangeerd voor het hele orkest en was leuk om naar te luisteren. De andere Star Wars-werken waren de reguliere favorieten. Het laatste stuk op het programma was nog een keer “The Imperial March” met het koor en ook de toegift was een herhaling: “Cantina Band” zorgde ervoor dat het publiek de zaal verliet met een glimlach op hun gezicht.
Ik heb in heel Europa veel filmmuziekconcerten meegemaakt, maar deze avond was heel uniek. Toen ik een blik op het orkest wierp, merkte ik als eerste op hoe jong de muzikanten waren. Het voelde alsof ze op een vakantiereis waren, gecombineerd met concerten in de avond. Het zag er echt naar uit dat ze een geweldige tijd hadden tijdens hun reis en dat werd duidelijk in hun muziek. Er waren hier en daar wat fouten, maar dat gebeurt altijd in een live optreden. Het koor was meer divers qua leeftijd, maar de zangers leken ook hier een geweldige tijd te hebben. De locatie in Groningen is dus niet echt een concertzaal: het is een theater en omdat ik zelf op dat podium heb opgetreden, kan ik zeggen dat het niet echt geschikt is voor orkesten. Je kon horen dat sommige delen van het orkest versterkt werden, wat resulteerde in een aantal problemen in de balans. Ik kan me voorstellen dat de geluidskwaliteit veel beter was in Het Concertgebouw in Amsterdam, dat een van de beste concertzalen van Nederland is en dit concert twee keer organiseerde.
Helaas zorgde dit concert voor nogal wat verwarring onder het publiek vanwege niet de beste reclame. Veel mensen verwachtten een hele avond vol met Star Wars-muziek en de meeste concertaankondigingen gaven geen reden om anders te denken. Alleen bepaalde webpagina’s en het officiële gedrukte programma (beschikbaar in de lobby, maar door maar heel weinig gekocht) bevatten de informatie dat de helft van de avond muziek uit andere films zou bestaan. Om te helpen bij het oplossen van de verwarring, schreef ik “Star Wars in de tweede helft” in mijn notitieblok zodat ik het aan mensen bij me in de buurt kon laten zien, die erg verward waren over de niet-Star Wars-stukken. Ik kende bijna alle werken die gespeeld werden, maar veel mensen in het publiek hadden geen idee. Ik moest zelfs na het concert op speurtocht op het Internet naar de naam van het stuk “Taras Bulba”, een Oekraïense opera gecomponeerd door Mykola Lysenko.
Ik moest goed nadenken of ik het koor in de Star Wars-stukken wel leuk vond en ik kwam tot de conclusie dat ik dat helaas niet vond. Ik geef de voorkeur aan de reguliere versies zoals ze door John Williams voor de film zijn geschreven. Vooral in “Across the Stars” werkte de koortoevoeging helemaal niet. Het is zo’n delicaat stuk met solo’s voor hobo en harp en het koor verdronk gewoon de gevoeligheid van de solo’s in het orkest met hun brede klank. Gezien het publiek was ik echter waarschijnlijk in de minderheid en ik ben behoorlijk benieuwd of ik het koor meer had mogen waarderen als ik dit concert in Amsterdam had bijgewoond.
Een ding dat ik ook wil vermelden is dat The International Symphony Orchestra uit de Oekrainsche stad Lviv en The New Romanian Symphonic Choir niet bekend zijn in Nederland en ze reisden van heel ver naar een uitverkocht concertzaal in Nederland om een filmmuziekconcert. Ik moet toegeven dat Star Wars een populaire franchise is: het trekt een meer divers publiek dat niet alleen in filmmuziek geïnteresseerd is. Ik begrijp gewoon niet waarom onze lokale professionele orkesten dergelijke uitvoeringen niet kunnen geven. Er is duidelijk een vraag naar dit soort concerten, dus waarom zou je ze niet gewoon geven? Ik hoop dat de Nederlandse orkesten het succes van deze tour mee hebben gekregen. We zouden altijd meer filmmuziekconcerten zoals deze kunnen gebruiken in Nederland.
Concert information
Waar: Martininaplaza – Groningen
Wanneer: 19 november 2018
Orkest en koor: International Symphony Orchestra Lviv en The New Romanian Symphonic Choir onder leiding van Raymond Janssen
Programma
- Danny Elfman – Muziek uit Spider-Man
- Hans Zimmer and Lisa Gerrard – Suite uit Gladiator
- Hans Zimmer and Lisa Gerrard – “Now We Are Free” uit Gladiator
- Mykola Lysenko – Ouverture uit Taras Bulba
- John Williams – Hoofdthema uit Jaws
- John Williams – “Dry Your Tears, Africa” uit Amistad
- John Williams – Thema uit Schindler’s List
- Ramin Djawadi – Hoofdthema uit Game of Thrones
- Vangelis – 1492: Conquest to Paradise
Pauze
- Star Wars
- Imperial March
- Main Title
- Anakin’s Theme
- Battle of the Heroes
- Luke and Leia
- The Asteroid Field
- Across the Stars
- Cantina Band
- Princess Leia’s Theme
- The Flag Parade
- Yoda’s Theme
- Throne Room and Finale
- Duel of the Fates
- Imperial March
- Cantina Band (toegift)
