Een van de hoofdgasten van het Krakau Filmmuziek Festival was de Schotse componist Craig Armstrong. Het galaconcert van deze editie was ter ere van zijn filmmuziek, maar ook voor de liedjes die hij gearrangeerd heeft. Tijdens de repetities van het gala, met zangers en dansers die samen met het orkest op de achtergrond op het podium aan het oefenen waren, had ik het voorrecht om te mogen spreken met de componist, die al decennialang componeert binnen, maar ook buiten de filmindustrie. Het interview vond plaats op 18 mei 2019, waarbij we het hebben gehad over het begin van zijn muzikale carrière, zijn invloeden als kind en zijn liefde voor een koor.
Anton Smit: Om te beginnen, hoe ben je als filmcomponist in het vak verzeild geraakt?
Craig Armstrong: Ik ben begonnen met het maken van veel theatermuziek in Glasgow in Schotland, waar ik woon. Er was daar een theater dat het Tron Theater heette. Ik denk dat ik al met al een jaar of vijf voor hen gewerkt heb. We hebben veel producties gemaakt en een van de acteurs was Peter Mullan, die films als Orphans, The Magdalene Sisters en Neds heeft gemaakt. Hij was het die mij voor het eerst vroeg om een korte film te doen: hij maakte een tien minuten durende film en ik deed de muziek. Mijn eerste grote doorbraak was Romeo and Juliet voor de meer Hollywood-achtige films en dat kwam door een heleboel arrangeerwerk dat ik gedaan had. Ik had veel strijkarrangementen gemaakt voor Madonna, U2 en Tina Turner. Regisseur Baz Luhrmann hoorde dat en hij vroeg me toen om deel te nemen aan de film. Deze twee verschillende parallelle lijnen zijn hoe ik aan filmmuziek ben begonnen.
AS: Als ik aan je filmmuziek denk, denk ik aan een sterk thema of een krachtige nummer van een van je soundtrackalbums. Is dat iets waar je eerst aan werkt als je een nieuw filmproject aanneemt of benader je het chronologisch?
CA: Wat veel gebeurt is dat je een script voor de film krijgt en vaak lees ik dat voordat ik de film zelf zie. Dat kan je een goed idee geven van de sfeer en de emotie van de film en vaak begin ik al te schrijven voordat ik de film gezien heb. Van daaruit, en door de eerste stukjes van de film te zien, probeer ik een muziekstuk te krijgen dat het kerngevoel van de film weerspiegelt. Dat is eigenlijk mijn aanpak. Meestal is het script erg evocatief, of zoals bij The Great Gatsby, dat is een heel beroemd boek. Ik denk dat je grofweg de emotionele reis van die film kent. Zo ga ik van start, en ik begin vrij vroeg. Vaak begin ik al voordat ik de beelden heb gezien.
AS: Je doet zoveel andere dingen naast het componeren van muziek voor films. Betekent dat dat beelden uit een film niet zo belangrijk voor je zijn?
AS: Je schrijft al 40 jaar muziek, zoals je tijdens een panel hier op het festival hebt gezegd. Gebruik je nog steeds dezelfde manier van componeren, of is dat veel veranderd?
CA: Ik denk dat je voor elke film verschillende dingen kunt uitproberen. Je instrumentatie kan daarbij een groot verschil maken. Als je een film maakt en je hebt bijvoorbeeld een koor, dan is dat een heel andere textuur om mee te werken. Ik heb eerder dit jaar een film gedaan met voornamelijk synthesizers erin. Ik heb een oude collectie van vintage synthesizers en dat was leuk om te doen. Ik denk dat elke film een eigen karakter heeft. De manier om ervoor te schrijven is heel erg afhankelijk van de film.
AS: Heb je enige inspraak in wat voor stijl je wilt gebruiken voor een film? Is het jouw keuze om iets te doen met synthesizers of een koor?
CA: Ik denk dat we het wel mogen zeggen wanneer ik denk dat een film geweldig zou zijn met cello’s of bassen of wat dan ook. Wat geweldig is aan film is dat je deel uitmaakt van een grote familie. Het zijn heel veel kunstenaars die samenwerken. Het is de scenarioschrijver, de mensen die de ontwerpen maken, zoals bijvoorbeeld Catherine Martin, de acteurs, de cinematografie is een groot iets, de regie, de muziek en de geluidseffecten. Heel veel moet samenvallen om als een filmfamilie een film te laten werken. Ik denk dat het daarom is dat als een film echt goed is, je weet dat iedereen naar zijn beste vermogen werkt. Dat vind ik een leuke factor bij een film. Het deelnemen aan deze samenwerking. Het is alsof je een jaar, of een paar jaar, bij een andere familie hoort. Het is net alsof ik weer terug ben bij wat ik vroeger deed toen ik begon met het theaterwerk. Dat is ook een soort hechte familie die probeert een productie te maken. Iedereen werkt toe naar hetzelfde doel. Ik denk dat dat bij films ook op die manier werkt.
Het is heel anders als ik mijn eigen muziek schrijf, zonder film. Het is een heel andere ervaring omdat je dan alleen bent. Er is niemand om wat aan te vragen. Bij een film heeft de regisseur altijd iets te zeggen. Als je je eigen muziek schrijft, blijft het gewoon bij je eigen mening. Het is heel anders om klassieke muziek en solo-albums te schrijven dan voor de film te werken. Ik geniet van beide. Ik denk dat ik beide nodig heb om me als artiest compleet te voelen.
AS: Je hebt al veel projecten gedaan, zoals het componeren voor film, soloalbums en het werken met artiesten als Massive Attack. Zijn er nog steeds genres van muziek die je graag nog een keer wilt doen?
CA: Ik werk natuurlijk al op verschillende gebieden: klassiek en film. Ik denk dat ik een herkenbaar geluid heb. Je kunt horen of ik een opera of een film doe, ik denk dat je kunt horen dat de muziek van mij komt. Eén wat ik heel graag zou willen doen, is voor een ballet componeren. Dat is een soort ambitie die ik de komende jaren hopelijk kan waarmaken, om dat van mijn lijstje af te halen. Ik denk dat mijn muziek heel complementair zou zijn voor dans. Dat is een kleine ambitie die ik nog steeds wil waarmaken.
AS: Wat trekt je aan om muziek te componeren voor een specifieke film. Aan wat voor soort wensen moet worden voldaan?
CA: Ik denk dat ik het beste ben in drama. Sommige films buiten dat genre die ik heb gedaan zijn vrij romantisch en daar ben ik ook best goed in. Desalniettemin werken we de komende drie of vier maanden aan een Disney-film en dat is best wel een uitdaging, want het spreekt een iets andere taal en sowieso is animatie al een uitdaging. Meestal blijf ik bij dramafilms, dat past het beste bij mijn schrijfstijl.
AS: Waar kan ik dan een film zoals The Incredible Hulk plaatsen?
CA: De Hulk heb ik gedaan omdat ik als kind een grote Hulk-fan was. Dus dat is geen film die ik normaal zou doen. Misschien is de regisseur het daar zelfs wel mee eens! Het was louter alleen omdat ik als kind geobsedeerd was door de Hulk. Dus toen iemand het mij aanbood, nam ik het gelijk aan, maar het is niet in het hoofdgenre waarvoor ik componeer.
AS: Een van de belangrijkste dingen die ik leuk vind in aan je muziek zijn de werken met koor. Wat betekent een koor voor jou in je muziek?
CA: Als kind ging ik elke zondag naar de kerk in Schotland, waarschijnlijk van een jaar of vijf tot mijn zestiende. Ik denk dat de hymne muziek en dat iedereen aan het zingen was, zong ik de alternatieve melodieën in de kerk om mezelf op te vrolijken. Vroeger deed ik veel verschillende variates. Die liefde voor de zingende mensen. Waar je bij instrumenten zoals een piano, hobo of gitaar, de mens door een ander medium hoort gaan, is er bij het zingen niets anders. Het wordt gemaakt in een mens en het komt eruit. Ik denk dat dat het zo bijzonder maakt. Een koor is geweldig omdat je weet dat je zestig mensen tot je beschikking krijgt, want voor Romeo and Juliet en Moulin Rouge hadden we een zestigkoppig koor, wat een vrij groot koor is. We hebben al die mensen bij elkaar gekregen om muziek te maken. Het is een geweldig gevoel. Weet je, ik zou eigenlijk met mijn eigen muziek een album moeten maken met alleen een koor. Het is bijzonder als je veel mensen samen hoort zingen, dat is denk ik heel uniek. Ik bedoel het is fantastisch om een orkest te horen, en het is iets bijzonders als je een koor bij een orkest plaatst. Dat is verbazingwekkend.
AS: Als laatste vraag, waar kijk je het meest naar uit?
A: Ik componeer nog steeds graag. Ik heb altijd ideeën voor nieuwe dingen om te schrijven. Volgend jaar zal ik een meer klassiek album uitbrengen met werken die ik heb gedaan, maar die nog niet eerder zijn uitgebracht. Qua film kijk ik wel wat er op mijn pad komt.. Ik componeer nog steeds graag voor de film. Film, zoals ik al eerder in ons gesprek zei, is eigenlijk een heel nieuw fenomeen. Ik ben ook geïnteresseerd in jonge componisten, van wie het grootste deel van hun werk beelden bevat, maar dit zijn geen beelden om een verhaal te vertellen. Ik denk dat dat ook heel interessant is. Op dit moment denk ik dat ik na dit jaar meer solowerk ga doen en meer stukken zonder film ga schrijven. Dat is wat ik van plan ben.
