Het jaar 2019 was een zeer goed jaar voor de filmmuziek: er werden veel prachtige soundtracks uitgebracht en we konden fantastische filmmuziekconcerten en -festivals in heel Europa bijwonen. Ook voor 2020 waren de vooruitzichten veelbelovend. Ik keek uit naar enkele zeer interessante concerten en intrigerende filmmuziek, maar toen werd het coronavirus een wereldwijde crisis en kwam de hele wereld ineens tot stilstand, wat ook gold voor het uitbrengen en het live uitvoeren van filmmuziek. Het eerste teken was de bekendmaking dat de nieuwe James Bond-film zou worden uitgesteld. Al snel daarna gingen veel landen in een lock-down, wat betekende dat restaurants, winkels, kroegen, parken en – voor ons het belangrijkste – concertzalen en bioscopen werden gesloten om te voorkomen dat mensen bij elkaar zouden komen om het virus te verspreiden.
De crisis heeft ook een enorme impact op films en hun muziek, met als voornaamste reden dat er geen films uitkomen, want niemand mag ze in de bioscoop bekijken, maar op een dieper niveau zijn de gevolgen nog groter: de opnames van films zijn uitgesteld, orkesten kunnen geen muziek opnemen, componisten en hun crew mogen niet in dezelfde ruimte zijn, musici kunnen niet optreden en filmmuziekconcerten en -festivals moeten worden uitgesteld of worden zelfs afgelast. Al deze dingen zijn absoluut verschrikkelijk, het virus kost veel mensen hun baan of in het uiterste geval zelfs hun leven, maar aan de andere kant levert het ook kleine positieve momenten op die ik in dit artikel wil benadrukken. Als de wereld in een crisis verkeert, hebben mensen de neiging om dingen te doen die ze normaal gesproken niet zouden doen. Sommigen worden gedreven door noodzaak en anderen hebben gewoon meer tijd over.
De passie voor filmmuziek beleven met behulp van virtuele ontmoetingen
Een van de gemakken van deze tijd is het internet. Veel mensen (zoals ik) worden gedwongen om thuis te werken. Gesprekken vinden nu via videoconferencing plaats en een van de dingen die mensen beginnen te doen is deelnemen aan grotere groepsgesprekken, die niet alleen voor werk zijn, omdat het voorlopig niet mogelijk is om elkaar in levende lijve te ontmoeten. Ik doe dit zelf ook: ik drink elke zaterdag met mijn vrienden op Jitsi, ik ontmoet mijn collega’s elke donderdag na werk op Google Meet en omdat ik niet kan repeteren met mijn orkest, komen mijn mede-orkestleden en ik elke maandag op Zoom samen om ideeën uit te wisselen over hoe we muzikaal actief kunnen blijven.
Sinds vorige week kan ik nog een bijeenkomst toevoegen aan de lijst. Michiel de Boer, oprichter van Farmer Music, is een nieuw initiatief gestart genaamd Composers Café, een online bijeenkomst waar componisten van over de hele wereld bij elkaar komen om over muziek te praten. Veel van de deelnemende muzikanten hebben de ambitie om te componeren voor films of zijn al werkzaam in die industrie. In de vorige bijeenkomst werden twee stukken van de Finse componisten Touko Niemi en Rolf Gustavson afgespeeld en daarna besproken, terwijl de aanwezigen de bijbehorende partituren bestudeerden. Na afloop was er ruimte voor discussie en een praatje. Het is verbazingwekkend hoe technologie helpt om mensen uit verschillende continenten bij elkaar te brengen en hun passie te laten delen. Deze bijeenkomst is slechts één voorbeeld, want veel mensen komen online bij elkaar om over hun passie te praten.
Mensen uit de industrie profileren zich en delen hun kennis
Nu de filmmuziekindustrie ineens tot stilstand is gekomen, hebben veel mensen, die normaal buitengewoon druk zijn en in deze industrie werken, ineens veel meer vrije tijd. Sommigen zijn daardoor nu in staat via het internet hun kennis en passie te delen met een grote groep mensen. Een mooi voorbeeld hiervan is componist Danny Elfman die nu kans ziet om deel te nemen aan een 90 minuten durend interview voor Score the Podcast. Een ander uitstekend voorbeeld is een publiek toegankelijke online conferentie over videogamemuziek, genaamd VGMAcademy Live, waar veel beroemde videogamecomponisten, zoals Jason Graves, Gareth Coker en Austin Wintory, hun kennis delen vanuit hun eigen omgeving.
Een van de dingen waar ik het meest van geniet, zijn de Composer Coffee Break-sessies die componist Michael Price elke week op zijn YouTube-kanaal plaatst. Daarin voert hij gesprekken met collega’s, zoals Rachel Portman, Daniel Pemberton, David Arnold en nog vele anderen, over hoe zij met deze crisis omgaan, maar ook over hun ervaringen in het vakgebied.
Concerten worden uitgevoerd en gestreamd op het internet
Nu alle concertzalen gesloten zijn, streamen sommige zalen, zoals Het Concertgebouw in Amsterdam, uitvoeringen op het internet: de artiest – of artiesten (ze zitten dan meer dan 1,5 meter van elkaar) – doet een uitvoering op het podium in een verder lege zaal. De meeste van deze online evenementen houden zich natuurlijk niet bezig met filmmuziek, maar mij viel vooral de uitvoering van pianiste Iris de Hond op, die in deze prachtige zaal muziek van Ludovico Einaudi ten gehore bracht.
Een van mijn favoriete filmmuziekfestivals, het filmmuziekfestival in Krakau, werd ook gedwongen om hun editie van dit jaar te moeten uitstellen tot 2021, maar gelukkig voor de liefhebbers van filmmuziek wilde de organisatie toch iets voor hen doen. Daarom kunnen wij elke zondag genieten van korte en intieme optredens van de vrienden van het festival, waaronder Jean-Michel Bernard en Atli Örvarsson die al aan de beurt geweest zijn en vlak voordat dit artikel zou verschijnen, ontvingen we het nieuws dat de Nederlandse componist Matthijs Kieboom, vriend van deze site, op 10 mei zijn muziek gaat uitvoeren.
Dit zijn slechts een paar voorbeelden, die in deze vreselijke tijden wat blijdschap opwekken voor filmmuziekliefhebbers zoals ik. Ik hoop oprecht dat wanneer het virus wereldwijd onder controle is en we teruggaan naar ons dagelijks leven, we dit soort online evenementen zullen blijven zien, omdat ze zoveel mensen plezier geven, ongeacht het geld, de tijd en de afstand. In de tussentijd hoop ik dat iedereen die dit leest gezond is, thuis blijft en veilig is.