Indiana Jones and the Dial of Destiny – John Williams

Read the article in English.

Er zijn mij een paar momenten uit mijn jeugd met betrekking tot Indiana Jones films bijgebleven. Als kind vond ik de eetscène uit Temple of Doom behoorlijk walgelijk en hetzelfde geldt voor het uitrukken van het hart uit een levend persoon in dezelfde film, maar over het algemeen kon ik het grootste deel van de toch film zien zonder de andere kant op te hoeven kijken. Ik zag The Last Crusade die ook een aantal enge scènes heeft, toendertijd in de bioscoop maar omdat ik wat ouder was, kon ik enorm van die film genieten. Als je me toen had verteld dat er in 2023 nog een speelfilm zou uitkomen met Harrison Ford in de rol van Indiana Jones, zou ik het niet hebben geloofd. Maar dat is nu toch het geval met Indiana Jones and the Dial of Destiny, de vijfde film in de reeks, opnieuw met filmmuziek gecomponeerd door de grandioze John Williams.

Ik was erg benieuwd wat Williams met de muziek zou doen voor een nieuwe Indiana Jones film, aangezien elke score voor de eerste drie films als een klassieker wordt beschouwd en ik heb “Raiders March” en “Marion’s Theme” tijdens vele filmmuziekconcerten kunnen horen. Hoewel alle films de iconische “Raiders March” gebruiken, creëert Williams altijd nieuwe, verbluffende thema’s voor elke nieuwe film met de beroemde avonturier. Het meest prominente thema voor Dial of the Destiny is het thema voor de nieuw geïntroduceerde avontuurlijke vrouw Helena, en haar muziek is in volle glorie te horen in “Helena’s Theme”. Zoals de meeste thema’s die Williams heeft geschreven voor sterke vrouwelijke hoofdpersonen, bestaat ook dit thema uit schitterende melodische lijnen. In het laatste nummer van het album hoor je een alternatieve versie van het thema, uitgevoerd door violiste Anne-Sophie Mutter, met wie Williams de afgelopen jaren heeft samengewerkt.

Ik moet twee aanvullende nieuwe thema’s noemen en beide zijn, samen met Helena’s thema, te horen in het eerste nummer “Prologue to Indiana Jones and the Dial of Destiny” dat, in tegenstelling tot wat de titel suggereert, te horen is tijdens de aftiteling. Het eerste thema is voor de nazi’s en hun leider Voller. Het wordt direct na het thema van Helena in dat nummer gespeeld en bestaat voornamelijk uit de kopersectie van het orkest die onheilspellende lijnen speelt. Het tweede extra thema is dat van de Dial of Destiny zelf. De mysterieus klinkende melodie wordt gespeeld op een dulcimerachtig instrument om de potentie, leeftijd en ook om de regio waar het vandaan komt te benadrukken.

Williams is een meester in het integreren van thema’s in zijn filmmuziek en voor Dial of Destiny is dat niet anders. Naast de nieuwe thema’s hoor je af en toe de “Raiders March”, maar die is schaars. Het wordt alleen gebruikt als het thema er echt toe doet, zoals in “Germany, 1944”, maar natuurlijk ook als afsluiting van het verhaal in “New York, 1969”. Naast Helena’s thema en de “Raiders March” bevat dat laatste nummer nog een iconisch stuk, namelijk “Marion’s Theme” uit Raiders of the Lost Ark, wat perfect bij deze scène past.

Niet alle muziek uit de film is terug te vinden op het soundtrackalbum, waardoor het minder eenvoudig is om alle thema’s, leidmotieven en verwijzingen naar andere Indiana Jones-films te ontdekken die John Williams in deze schitterende, voornamelijk orkestrale filmmuziek heeft gestopt. Veel soundtrackfans zullen een beetje teleurgesteld zijn dat niet alle muziek beschikbaar is, maar ik vind het niet zo erg, als iemand die van een meer compacte en gecureerde luisterervaring houdt.

Ik hoef je niet te vertellen dat John Williams de beste levende filmmuziekcomponist is. Zelfs op zijn 91e overtreft zijn werk de meeste muziek die voor welk medium dan ook is geschreven. Zijn vaardigheid in het gebruik van een traditioneel orkest om een scène perfect te ondersteunen en te eleveren is een briljante demonstratie van hoe melodieën en de uitvoering door de muzikanten kunnen worden gebruikt om de juiste emotionele gevoelens bij de beelden op het scherm te brengen, zoals hij opnieuw heeft gedaan voor Indiana Jones and the Dial of Destiny. Williams heeft geen verschillende instrumenten en klanken nodig, zoals bijvoorbeeld percussie, om een actiescène op gang te houden en origineel of vernieuwend te blijven, waardoor de soundtrack van begin tot eind een fantastische luisterervaring is. Het is dan ook geen verrassing dat Indiana Jones and the Dial of Destiny een meesterwerk is. Het is een van de hoogtepunten uit deze laatste fase van John Williams zijn carrière.

Luisteren of kopen

• Koop deze soundtrack digitaal op Amazon.com of Apple Music
• Luister naar deze soundtrack op Spotify

Lijst van de nummers

De hoogtepunten zijn vetgedrukt.

1. Prologue to Indiana Jones and the Dial of Destiny (6:00)
2. Helena’s Theme (3:30)
3. Germany, 1944 (4:42)
4. To Morocco (3:21)
5. Voller Returns (3:06)
6. Auction at Hotel L’Atlantique (2:58)
7. Tuk Tuk in Tangiers (3:35)
8. To Athens (2:17)
9. Perils of the Deep (2:31)
10. Water Ballet (4:53)
11. Polybius Cipher (2:39)
12. The Grafikos (4:39)
13. Archimedes’ Tomb (3:01)
14. The Airport (4:46)
15. Battle of Syracuse (2:50)
16. Centuries Join Hands (3:02)
17. New York, 1969 (4:17)
18. Helena’s Theme (For Violin and Orchestra) (4:59)

Duur: 1 uur en 7 minuten
Walt Disney Records (2023)