Een naam die de laatste tijd steeds vaker in de wereld van soundtracks opduikt, is die van de IJslandse componiste Hildur Guðnadóttir. De eerste keer dat ik van haar hoorde, was toen haar dierbare IJslandse vriend en collaborateur Jóhann Jóhannsson overleed. Tijdens de World Soundtrack Awards 2018 nam ze namens hem de componist van het jaar in ontvangst en een jaar later kreeg ze haar eigen award voor beste componist voor televisie, vooral voor haar muziek uit het televisieprogramma Chernobyl. Het was niet de enige prijs die ze voor die serie heeft gekregen, omdat ze er ook een prestigieuze Emmy Award voor heeft gewonnen. De muziek voor die serie is heel interessant, omdat ze een atmosferische soundtrack heeft gecreëerd met alleen geluiden die ze in een verlaten kernreactor heeft opgenomen. Voor mij persoonlijk was het niet echt muziek die de moeite van het recenseren waard was, want het is meer een sound design dan een melodieuze soundtrack. Nadat ze de Emmy had gewonnen begon ik nieuwsgierig te worden naar de muziek die ze geschreven had voor de langverwachte film in het DC-superheldenuniversum: Joker.
Guðnadóttir’s hoofdinstrument is de cello, die ook het hoofdinstrument is voor deze soundtrack. Op dit album, dat maar 36 minuten duurt, wordt bijna alle muziek uitgevoerd door een handjevol cellisten, met af en toe ondersteuning van de andere strijkinstrumenten en percussie. “Hoyt’s Office” zet de toon voor de muziek uitstekend, met een langzame melodie bovenop een extreem lage strijkersgeluid. “Defeated Clown” bevat een patroon dat af en toe in de film te horen is, waarbij de cellisten een beetje in de melodie op en neer gaan, met pauken op de achtergrond. In “Arthur Comes to Sophie”, hoor je hetzelfde patroon, maar dan iets donkerder en het klinkt breder en het patroon komt voor het laatst terug in “Subway”. In “Following Sophie” worden de cello’s agressiever bespeeld, waardoor er donkere en sinistere klanken ontstaan.
“Hiding in the Fridge” is een beetje een vreemd nummer op dit album omdat het erg kunstmatig klinkt, in tegenstelling tot de cello waar ik aan gewend ben geraakt. Ik was er aanvankelijk van overtuigd dat de muziek op een kunstmatige manier was gemaakt, maar Guðnadóttir onthulde in een interview dat alle muziek door muzikanten is gespeeld, inclusief dat nummer, wat ik fantastisch vind. “Penny Taken to the Hospital” is ook een wat vreemd nummer, want het klinkt erg vrolijk. De cellisten creëren een prachtig atmosfeer, waarin sommigen een aangename basis leggen en anderen een heerlijke melodie erop spelen.
Terwijl ik de film aan het kijken was, sprong één scène er muzikaal uit, wat te horen is in “Bathroom Dance”. In die scène begint de Joker te dansen op de muziek in een openbaar toilet na het plegen van zijn eerste grote misdaad. Het was een paar dagen na het zien van de film dat ik erachter kwam waarom dat was. Blijkbaar was de scène eerst totaal anders. Echter voelde deze versie niet goed voor regisseur Todd Phillips en hoofdrolspeler Joaquin Phoenix. Guðnadóttir had dit nummer echter van tevoren geschreven en ze besloten om het daar ter plekke af te spelen. De basis van dit nummer is een enkel griezelig klinkend snaarinstrument, de halldorofoon, waarop Phoenix besloot te gaan dansen en zo deze geweldige scène in de film wist te creëren. Voor mij is het een wonderbaarlijk feit om te zien hoe filmmuziek een scène kan beïnvloeden; niet alleen tijdens de nabewerking maar ook tijdens het filmen zelf.
Het laatste nummer op het album is “Call me Joker”, wat een van de langere nummers is. Het begint met dreunende percussie, een griezelig klinkende cello – waarschijnlijk weer de halldorofoon – en hoge strijkergeluiden op de achtergrond. Terwijl het nummer voortduurt, komen er steeds meer instrumenten bij, totdat er een volledig orkest te horen is om de muziek tot een hoogtepunt te brengen en na het bereiken van dat hoogtepunt hoor je daarna alleen nog maar de halldorofoon die het nummer afsluit – en daarmee de hele film. Het is de enige keer dat een volledig orkest duidelijk te horen is op het hele album. In andere delen van de soundtrack zijn er wel hints van een orkest te horen, maar die zijn zo goed verborgen dat je er nauwelijks iets van merkt. De andere nummers op het album die ik niet noemde, zijn meer ambiente opvulnummers, die wel goed zijn, maar waar niet echt wat over te melden valt.
Na het beluisteren van de muziek van Chernobyl was ik bang dat de muziek voor Joker ook een sterke focus op sound design zou hebben, maar ik was blij om meer melodie in deze muziek te horen. Ook hoorde je het menselijke element van de muzikanten die de cello bespeelden in de muziek, waardoor de mens achter de beroemde schurk meer op de voorgrond komt te staan. De film is erg traag en de muziek past in dat tempo. De film is van zeer hoge kwaliteit, met de belichting, het acteerwerk, de regie en alle andere dingen die nodig zijn om een geweldige film te maken. Persoonlijk houd ik echter niet van dit soort trage films en als een film langzaam is, concentreer ik me altijd meer op de muziek om me door de scène heen te slepen. De muziek die Guðnadóttir schreef is perfect uitgevoerd, in een poging om de stemming en de sfeer voor Arthur Fleck en zijn alter ego de Joker te bewerkstelligen, maar het heeft mij niet geholpen om van mijn ongeduld af te komen, voortdurend wachtend op de volgende scène om te zien waar het verhaal heen gaat. Het zou mij niet verbazen als de muziek genomineerd wordt voor een Oscar en Guðnadóttir zou deze zelfs kunnen winnen. Maar persoonlijk geef ik de voorkeur aan een beetje meer melodie in mijn filmmuziek. Als dit soort minimale atmosferische muziek je ding is, moet je deze soundtrack zeker eens beluisteren.
Luisteren of kopen
- Koop deze soundtrack digitaal Amazon.com, iTunes of bol.com
- Luister naar deze soundtrack op Spotify
Lijst van de nummers
De hoogtepunten zijn vetgedrukt.
- Hoyt’s Office (1:24)
- Defeated Clown (2:39)
- Following Sophie (1:33)
- Penny in the Hospital (1:18)
- Young Penny (2:01)
- Meeting Bruce Wayne (4:35)
- Hiding in the Fridge (1:23)
- A Bad Comedian (1:28)
- Arthur Comes to Sophie (1:39)
- Looking for Answers (0:51)
- Penny Taken to the Hospital (1:49)
- Subway (3:33)
- Bathroom Dance (2:08)
- Learning How to Act Normal (1:17)
- Confession (1:29)
- Escape from the Train (2:31)
- Call Me Joker (4:48)
Totale lengte: 36 minuten
Watertower Music (2019)
