Read the article in English.

Tijdens de 2018 editie van het Filmmuziekfestival in de Poolse stad Krakau, konden we genieten van twee concerten in het ICE Conference Center, die allebei een Pools thema hadden. De eerste had de nadruk op de Poolse componist Krzysztof Penderecki en de tweede was muziek van films die geregisseerd zijn door Poolse regisseurs.

Penderecki2Cinema

Dit concert werd twee keer uitgevoerd. Het eerste was in de naburige stad Katowice en het tweede in Krakow zelf, die we dan ook bezocht hebben. Tijdens dit concert konden we niet alleen naar de muziek van Penderecki luisteren, maar ook naar muziek van Michael Nyman – die dit jaar de Kilar Award won – en van een vriend van het festival, Elliot Goldenthal. Na de openingssuite van Penderecki konden we luisteren naar een suite van The Piano gecomponeerd door Nyman, die ironisch genoeg zonder piano was. Helaas kon Nyman zelf het concert niet bijwonen om zijn prijs in ontvangst nemen. Het stuk zelf was prachtig, maar stiekem miste ik de piano toch een beetje. De eerste helft eindigde met Elliot Goldenthal’s Concerto for Trumpet and Strings, dat was toegewijd aan de Poolse oorlogsheld Tadeusz Kościuszko. Ik verwachtte een aantal extreem moeilijke melodieën voor de trompet geschreven. We konden echter luisteren naar lange lijnen en ritmische patronen, waarbij de strijkers hetzelfde deden om een basis neer te zetten voor de trompettist. De beste manier om dit stuk te beschrijven is dat de trompettist en het orkest samen een verhaal vertelden.

De tweede helft was in het teken van Penderecki’s muziek. Penderecki is als een zeer beroemde componist binnen en buiten Polen, de zaal waar het concert werd gehouden, werd zelfs op dezelfde dag naar hem vernoemd. Penderecki is echter niet echt een filmmuziekcomponist. Hij heeft behoorlijk wat films op zijn naam staan, maar zijn werk is voornamelijk geïntegreerd in veel films en een aantal componisten, zoals Elliot Goldenthal, zijn beïnvloed door zijn werk. Als je niet bekend was met zijn muziek, stond je voor een enorme verrassing: zijn muziek is meer experimenteel en onconventioneel dan reguliere filmmuziek en bevat veel geluidseffecten en patronen, met daarbij bijna geen melodieën. Je kon bijvoorbeeld zien hoe muzikanten met hun strijkstokken op hun muziekstandaarden aan het tikken waren of waar ze op hun instrumenten aan het kloppen waren met hun handen. Op het scherm werden scènes getoond van de films waarin zijn muziek is gebruikt, zoals Shutter Island, Fearless en The Shining. Ik zou liegen als ik je zou vertellen dat ik een prettige luisterervaring had die avond. Ik was wel zeer geïntrigeerd door alle geluiden die de muzikanten konden maken en blijkbaar was ik niet de enige in deze waardering voor muzikale vaardigheden, aangezien de staande ovatie aan het eind niet wou stoppen. Ik wil de organisatie graag complimenteren met het risico door dit niet-traditionele filmmuziekconcert op het festivalprogramma te zetten. Maar ook complimenten voor Dirk Brossé als dirigent,  trompettist Tine Thing Helseth en alle andere muzikanten die deze complexe muziek moesten spelen.

Scoring4Polish Directors

Dit concert met muziek van films van Poolse regisseurs begon met een suite van The Man with the Magic Box, gecomponeerd door Sandro Di Stefano, die mooie melodieën bevatte. In de eerste helft konden we ook genieten van Loving Vincent van Clint Mansell, wat dezelfde versie was van die we een maand eerder in Praag hadden gehoord. Maar de beste stukken van de eerste helft waren de laatste twee, waarin componist JIMEK het podium betrad met zijn witte shirt en rode schoenen om zijn eigen muziek te dirigeren van The Art of Love: The Story of Michalina Wislocka. In dat stuk lag de nadruk op de jazzy ontspannen muziek die werd gespeeld door een kleine groep muzikanten met het orkest als ondersteuning. De muziek was nieuw voor mij en ik vond het erg goed. JIMEK’s tweede stuk – een suite van Panic Attack – was ook vrij verfrissend: het gebruikte veel percussie en had een lange opbouw met deze percussie in combinatie met melodieën die erboven werden gespeeld voor een spectaculaire afsluiting.

In de tweede helft konden we genieten van de muziek van films van de Poolse regisseur Agnieszka Holland, die aanwezig was voor dit concert. Deze helft begon en eindigde met muziek van haar neef Antoni Komasa-Łazarkiewicz. Het eerste stuk was van In Darkness en bestond uit voornamelijk oncomfortabele melodielijnen. Het laatste stuk, uit de film Spoor, was interessanter met een solo voor viool die versterkt en een beetje vervormd werd in een geluid dat ik nog nooit eerder had gehoord. Het was ook leuk om te zien hoe de percussionisten op een pan aan het tikken waren en op een fles Grolsch beugel. Een van de andere stukken in deze helft was een lange suite van de drie films Total Eclipse, Washington Square en The Third Miracle met muziek geschreven door Jan. AP Kaczmarek, die erg vrolijk klonk en een prettige luisterervaring was – vooral de twee delen met solozang. Er was ook muziek uit een Amerikaanse tv-serie, waarin Jeff Beal op het scherm verscheen om zijn House of Cards Fantasy aan te kondigen. Deze stond op het programma omdat Agnieszka Holland een aantal afleveringen had geregisseerd. Het bevatte de muziek uit de serie met een complexe solo voor dwarsfluit, gespeeld door – vriendin van het festival – Sara Andon. Ten slotte waren er twee thema’s geschreven door Zbigniew Preisner uit de films Europa, Europa en Secret Garden te horen.

Over het algemeen was dit concert voor mij een heerlijke ervaring met allerlei onbekende muziek. Het was heel interessant om te zien hoe populair Agnieszka Holland in Polen is: het publiek kon niet ophouden met klappen voor haar. Ik geniet van concerten zoals deze, omdat ze mij introduceren aan een overvloed aan nieuwe informatie die ik moet gaan verkennen. Ik zal daarmee beginnen met JIMEK’s muziek omdat ik erg onder de indruk was van zijn kunsten. Wat ik ook erg op prijs stelde, was dat dit concert – maar ook het Penderecki2Cinema-concert – onversterkt was. Ik noemde de onnodige versterking al bij het Abel Korzeniowski concert van vorig jaar, en de luisterervaring was absoluut beter dit jaar, omdat je alle natuurlijke geluiden van de muzikanten op het podium kon horen.