Veel iconische films zijn door Ridley Scott geregisseerd. Voorbeelden hiervan zijn Alien, The Gladiator en Blade Runner, om er maar een aantal te noemen. Hoewel hij banden heeft opgebouwd met bepaalde componisten zoals Hans Zimmer en Harry Gregson-Williams, heeft hij ook met veel andere componisten samengewerkt om de juiste klanken voor een bepaalde film te krijgen. Voor zijn laatste film Napoleon gaf hij de opdracht voor het eerst aan Martin Phipps, nadat hij de muziek voor de succesvolle televisieserie The Crown had gehoord.
De muziek voor Napoleon was anders dan wat ik had verwacht toen ik naar het soundtrackalbum begon te luisteren. Mijn beeld klopte namelijk niet met wat ik in de trailers van de film had gezien. In die trailers sprongen de epische veldslagscènes eruit, die me meteen terugbrachten naar de muziek die Hans Zimmer schreef voor The Gladiator en de muziek die ik op het Napoleon-album hoorde, was alles behalve dat. Wat voor mij ook een verrassing was, was de lengte van het album, met slechts 48 minuten muziek voor een meer dan tweeënhalf uur durende film en tijdens het kijken van de film snapte ik waarom.
De film bevat veel belangrijke veldslagen die Napoleon heeft geleverd, maar deze vormen niet de primaire focus van de film. In plaats daarvan richt de film zich meer op de man zelf dan hem als militair, vooral met betrekking tot zijn relatie met zijn eerste vrouw Josephine. Als gevolg daarvan is de muziek emotioneler dan de gedurfde orkestklanken die ik had verwacht. Er zijn twee redenen waarom er zo weinig muziek op het album staat voor zo’n lange film. De eerste reden is dat er veel andere reeds bestaande muziek in de film te horen is. Sommige daarvan stammen uit de tijd van Napoleon, zoals muziek van Haydn, maar anderen zijn verrassend modern, terwijl ze wel klinken alsof ze uit dezelfde periode komen. Een daarvan is het prachtige pianostuk “Dawn” uit de film Pride and Prejudice, geschreven door Dario Marianelli. Een ander stuk is Phipps’ eigen werk, namelijk “Charge” uit de BBC-serie War & Peace, een behoorlijk aangrijpend koorstuk. Na het bespreken van Phipps’ originele materiaal in deze recensie, zal ik dieper ingaan op de tweede reden waarom het album zo kort van duur is.
Voor een film die veel bestaande muziek bevat en omdat Napoleon veel dramatische momenten met dialoog heeft, is er minder behoefte aan originele muziek. Natuurlijk is er nog steeds originele materiaal nodig om de gaten op te vullen. De muziek die Phipps voor de film geschreven heeft, verwijst niet alleen naar de muziek die in die tijd te horen was, maar er wordt ook een origineel instrument uit die tijd gebruikt. Dit aspect is te horen in het eerste nummer “Napoleon’s Piano”, waarin je naar een melodie kunt luisteren die uitgevoerd wordt op een niet zo traditionele piano. Volgens Phipps in een interview was deze piano destijds eigendom van Napoleon en staat hij in een museum in de buurt van Londen, waar voor de film op gespeeld mocht worden. De melodie van dit thema keert terug in “Ladies In Waiting”.
Het pianonummer kan als Napoleons thema worden gezien en stelt hem als een man die een soort van buitenstaander is voor. Het thema voor Josephine is anders en zijn geliefde wordt neergezet door middel van een mooie wals, zoals te horen is in “Josephine”. Een ander geweldig thema is voor Napoleons soldaten, te horen in het nummer “Soldiers of the 5th Regiment”, gekenmerkt door opmerkelijk neuriënd gezang. Naast deze thema’s bevatten de meeste nummers op het album iets bijzonders, zoals fraaie melodieën uitgevoerd door een orkest of een kleinere groep instrumenten en veel daarvan hebben een fantastische synergie met de menselijke stem. “Make the Rain Stop” bevat bijvoorbeeld een elegante melodie op een viool voordat een koor de melodielijn overneemt. De mooiste voorbeelden van de stem zijn de nummers die zijn gemaakt in samenwerking met Ensemble Organum. “Austerlitz Kyrie” is een uitstekende versie van een “Kyrie Eleison” lied, dat zij uitgevoerd hebben. In “Downfall” hoor je hoe ze de dezelfde melodie nogmaals gebruiken, ondersteund door snelle patronen. Dit stuk was te horen in een van de veldslagen en kan dienen als voorbeeld van het soort muziek dat je van Phipps kunt verwachten voor dit soort scènes.
De film en het album eindigen met het nummer “Bonaparte’s Lament”, een lied dat is gezongen door Ensemble Spartimu. Dit zijn zangers uit Corsica, waar Napoleon Bonaparte ook vandaan komt. Een aardig en opmerkzaam iemand op Facebook wees me op de openingsscène van de film Monsieur N. uit 2003, die ook Corsicaanse zangers gebruikte tijdens een scène met Napoleon op het eiland Sint-Helena. Blijkbaar werkt de combinatie van dergelijke zangers en Napoleon erg goed.
Ik vond het heel boeiend om naar de film te kijken en tegelijkertijd naar de muziek te luisteren. De reden daarvoor, en nu kom ik bij de tweede reden die ik nog moest noemen, is dat alle muziek die ik hoorde als op zichzelf staande stukken waren die konden worden toegepast op een of meer specifieke scènes in de film, wat dan ook is gebeurd. Ik heb dat de laatste tijd niet meer meegemaakt voor een recente film. Niet alleen hoorde ik een aantal van de thema’s die Phipps voor de film had bedacht, meerdere keren, maar ook Marianelli’s “Dawn” werd tweemaal gebruikt, en ik ben hierover behoorlijk in dubio. Ik denk dat alle muziek werkt in Napoleon, zowel het originele als het bestaande materiaal, maar ik was om te beginnen niet zo bekend met “Charge” en “Dawn” om deze werken met andere media te associëren. Als liefhebber van filmmuziek ben ik echter ook van mening dat een componist iets kan schrijven dat beter bij een specifieke scène past dan een bestaand stuk, omdat het expliciet geschreven is voor een personage, verhaal of scène, wat een bestaand stuk niet kan doen. Als ik specifiek de muziek bestudeer die Martin Phipps heeft geschreven, dan is deze uitstekend uitgevoerd. Het geeft Napoleon als persoon heel goed weer, wat de essentie van deze film is. Ridley Scott heeft wat dat betreft wel een goede keuze gemaakt.
Luisteren of kopen
- Koop deze soundtrack digitaal op Amazon.com of Apple Music
- Luister naar deze soundtrack op Spotify
Lijst van de nummers
De hoogtepunten zijn vetgedrukt.
- Napoleon’s Piano (2:13)
- Toulon (3:25)
- Josephine (3:08)
- Soldiers of the 5th Regiment (4:22)
- Ladies in Waiting (1:52)
- Austerlitz Kyrie (2:55)
- We are Discovered (6:04)
- Make the Rain Stop (2:07)
- Look Down (1:58)
- First Counsel (2:47)
- Russia (4:14)
- Return to France (1:47)
- Waterloo Requiem (4:24)
- Downfall (3:32)
- Bonaparte’s Lament (2:43)
Duur: 47 minuten
Milan (2023)
