Batman-films zijn de afgelopen decennia succesvol gebleken. Er zijn in die periode meerdere reboots geweest die allemaal ook een aantal vervolgfilms hebben gekregen. Wat al deze films gemeen hebben, is dat hun muziek erg belangrijk was. Ik kan me nog herinneren dat ik als 12-jarige jongen Tim Burton’s Batman in de bioscoop heb gezien en het was een van de eerste films die ik er ooit had gezien. Ik was niet alleen onder de indruk van de beelden en het verhaal, maar ook van de muziek die Danny Elfman ervoor had geschreven, waardoor het een van de eerste aanzetten was tot mijn passie voor filmmuziek. Veel andere componisten hebben voor deze duistere superheld muziek geschreven, waaronder Elliot Goldenthal en Hans Zimmer, waarbij elk van hen zijn eigen muzikale stijl voor de held heeft geïntroduceerd.
Een paar jaar geleden werd er een nieuwe Batman-film aangekondigd, met de titel The Batman. Een nieuwe Batman-film maakt me sowieso enthousiast, maar toen ik hoorde dat Michael Giacchino de muziek zou schrijven, werd dat gevoel nog eens versterkt. Giacchino is in staat gebleken om fantastische filmmuziek te schrijven voor veel spraakmakende films, zoals de meest recente Spider-Man films of Star Wars: Rogue One. Wat ik zo goed vind aan de muziek van Giacchino, is dat de meeste van zijn soundtracks veel thematische ideeën bevatten en dat deze vaak heel opbeurend of emotioneel klinken. Een Batman-film vereist een heel ander klankbeeld – donkerder, onheilspellender en grimmiger – en ik was heel benieuwd wat Giacchino’s interpretatie daarvan zou zijn.
Traditiegetrouw geeft Giacchino zijn thema’s op een presenteerblaadje. Niet alleen bevat de titel van elk nummer een woordspeling, hij voegt ook graag suites met daarin de thema’s voor zijn films aan zijn soundtrackalbums toe. In het geval van The Batman zijn er drie suites aanwezig, één voor elk hoofdthema. Het eerste thema is natuurlijk voor Batman zelf, dat te horen is in “The Batman”. Eigenlijk bestaat het thema uit twee delen. Het belangrijkste is een patroon van vier noten, waarvan de eerste drie hetzelfde zijn en de vierde een toontje lager klinkt. Omdat dit de belangrijkste is van de twee, is het in allerlei variaties in de soundtrack te horen. Het tweede deel van het thema is een schitterend, emotioneel en orkestraal stuk. Waar de vier noten staan voor de donkere en mysterieuze Batman-persoonlijkheid die de slechteriken moet afschrikken, vertegenwoordigt dit prachtige orkestrale stuk de held achter het masker.
Het tweede thema in de film is bedoeld voor de schurk The Riddler. Omdat zijn karakter om mysterie en raadsels draait, zit zijn thema vol met suspense. In “The Riddler” hoor je een mysterieus klinkend werk met lange melodielijnen en met een focus op een zangeres. Later in het nummer gaat de muziek over in een gedurfd klinkend orkestraal stuk, totdat de zangeres terugkeert om het stuk af te sluiten. In “Catwoman” kun je luisteren naar het derde thema, bedoeld voor Catwoman, wat een heerlijk orkestraal stuk is, met zwiepende vioollijnen, die haar sensuele katachtige trekjes uitbeelden. In het middendeel van het werk gaat de muziek meer over in een rustgevend jazznummer.
Nu de thema’s zijn uitgelegd, is het tijd om te kijken hoe Giacchino ze in de muziek heeft verwerkt en ik kan met genoegen zeggen dat hij dat bijzonder goed heeft gedaan. De film is meer een misdaad- dan een actiefilm en de score weerspiegelt dat. De muziek is meestal donker, onheilspellend en traag en is bedoeld om de sfeer van de scènes te benadrukken. Vaak vind ik dit soort soundtracks niet zo interessant, maar dat is zeker niet het geval wanneer Giacchino de componist is. Als je naar deze filmmuziek luistert, gebeurt er altijd wel iets slims in de muziek, vooral hoe de thema’s toegepast worden. Met het patroon van vier noten kun je veel dingen doen en in het merendeel van de nummers hoor je Giacchino het op slimme manieren integreren. Een van deze hoogtepunten is wanneer dit patroon wordt gebruikt als een basis voor andere thema’s. Aan het eind van “Are You a Kenzie or a Can’t-zie?” hoor je een conflict tussen het Batman-thema en de katachtige vioolvegen voor Catwoman. In “Hoarding School” wordt het Batman-patroon gebruikt als basis voor het Riddler-thema en het is heel interessant om te horen hoe deze twee ideeën in elkaar overvloeien.
De muziek is meestal donker en somber, maar wanneer het heroïsche gedeelte van het Batman-thema begint te spelen, wordt de sfeer opgewekter. Voortreffelijke versies van dit thema zijn te horen in “Funeral and Far Between”, waarin het werk voor het eerst wordt geïntroduceerd en in “All’s Well That Ends Farewell” dient het als de finale voor de film.
Er zijn twee muziekstukken die ik graag wil benadrukken voordat ik mijn conclusie schrijf. Het eerste is het laatste nummer van het album, “Sonata in Darkness”, wat een geweldig pianowerk is dat alle thema’s bevat. Het tweede stuk was heel boeiend en staat niet op het album. Het is namelijk het nummer “Something in the Way” van Nirvana. Het is twee keer in de film te horen en is blijkbaar weer een hit geworden door The Batman. Wat ik interessant aan het nummer vind, is dat, terwijl het perfect bij de film past, er ook een gelijkenis is tussen de twee hoofdakkoorden van het nummer en het vier-noten patroon van Batman. Ik vraag me af of er een verband is tussen de twee.
Ik was ervan overtuigd dat Michael Giacchino het zou flikken om een uitstekende score te schrijven voor een Batman-film, maar ik had geen flauw idee hoe hij dat zou gaan doen. Het feit dat hij een patroon van vier noten, waarbij slechts één noot anders klinkt dan de andere, als basis nam voor de hele soundtrack, bracht me enorm van de wijs. Voor zover ik mij kan herinneren, was alleen het thema uit Jaws van John Williams in staat om dat voor elkaar te krijgen met slechts twee verschillende noten. Ik vond de film zelf ook geweldig. Het was een uitstekende en verfrissende nieuwe kijk op het Batman verhaal en de muziek speelde een grote rol in mijn waardering. Misschien zat er ergens een 12-jarig jongetje in de bioscoop dat de muziek ook heeft opgemerkt en misschien zal er bij hem net zo’n vonk overslaan als bij mij meer dan 30 jaar geleden. De muziek is zo’n eer waardig.
Luisteren of kopen
- Koop deze soundtrack op Amazon.com of Apple Music
- Luister naar deze soundtrack op Spotify
Lijst van de nummers
De hoogtepunten zijn vetgedrukt.
- Can’t Fight City Halloween (4:04)
- Mayoral Ducting (2:34)
- It’s Raining Vengeance (4:31)
- Don’t Be Voyeur with Me (2:38)
- Crossing the Feline (1:46)
- Gannika Girl (2:30)
- Moving in for the Gil (4:23)
- Funeral and Far Between (1:45)
- Collar ID (1:15)
- Escaped Crusader (2:44)
- Penguin of Guilt (3:44)
- Highway to the Anger Zone (5:19)
- World’s Worst Translator (3:34)
- Riddles, Riddles Everywhere (1:54)
- Meow and You and Everyone We Know (5:18)
- For All Your Pennyworth (2:38)
- Are You a Kenzie or a Can’t‐zie? (5:45)
- An Im‐purr‐fect Murder (3:48)
- The Great Pumpkin Pie (2:22)
- Hoarding School (4:55)
- A Flood of Terrors (4:29)
- A Bat in the Rafters, Pt. 1 (4:33)
- A Bat in the Rafters, Pt. 2 (6:42)
- The Bat’s True Calling (3:05)
- All’s Well That Ends Farewell (2:41)
- The Batman (6:47)
- The Riddler (5:01)
- Catwoman (3:03)
- Sonata in Darkness (12:11)
Duur: 1 uur en 56 minuten
WaterTower Music (2022)
